Intercyza czy wspólnota majątkowa małżeństwa? Majątek małżeński, a (przed)ślubne dylematy
To, co wiąże się z ceremonią ślubną, budzi pozytywne skojarzenia. Miłość, której zwieńczeniem jest ten wyjątkowy dzień. Pięknie prezentująca się para młoda 👰🤵. Świętujący goście weselni. To wszystko jest ważne, jednak warto pamiętać, że to też czas decyzji, które określą dalsze życie małżonków. Dlatego kwestie formalne związane ze ślubem są bardzo ważne. Jedną z takich spraw jest właśnie intercyza małżeńska, nazywana także umową majątkową małżeńską 📝.
Przeczytaj i oceń!
Zbliżający się ślub konkordatowy czy ślub cywilny rzadko kiedy sprawia, że para młoda skłania się ku rozważaniu o poważnych kwestiach finansowych. Ten temat, zupełnie niesłusznie, jest często przemilczany podczas planowania ślubu. Kompletujecie dokumenty do ślubu, wybieracie salę weselną i nie w głowie Wam rozmowy o pieniądzach. Większość par od razu przyjmuje założenie, że w małżeństwie wszystko jest wspólne. A z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje wspólnota majątkowa. Tymczasem macie także możliwość innych rozwiązań.
Czym zatem jest i dlaczego warto rozważyć sporządzenie intercyzy? Jak ona wpływa na majątek wspólny małżonków? Jakie są korzyści związane z zawarciem intercyzy małżeńskiej? W tym artykule przyjrzymy się bliżej zagadnieniu intercyzy małżeńskiej. Jej definicji oraz co ona praktycznie oznacza dla małżonków. Dowiesz się, dlaczego warto rozważyć jej zawarcie i że jest to jeden ze sposobów ochrony majątku osobistego oraz stabilizacji małżeństwa 💛.
Niezależnie od tego, czy jesteś w trakcie planowania ślubu, czy już jesteś po ślubie, warto zastanowić się nad wykorzystaniem intercyzy małżeńskiej. Kwestie związane z majątkami małżonków i ich losem po zawarciu aktu małżeństwa nie mają nic wspólnego z miłością. Dlatego warto do tego podejść na chłodno i bez emocji. Zapraszam do lektury artykułu.
Intercyza małżeńska — co to właściwie jest?
Intercyza małżeńska jest pisemną umową między małżonkami 📝. Do jej ważności wymagane jest, by była sporządzona w obecności notariusza. Za jej pomocą małżonkowie regulują łączące ich stosunki majątkowe na przyszłość, tj. od chwili zawarcia umowy, w razie zaś zawarcia umowy przez osoby zamierzające wstąpić w związek małżeński, od chwili zawarcia małżeństwa.
W drodze intercyzy małżonkowie odstępują od ustawowego ustroju wspólności majątkowej i zastępują go najczęściej umownym ustrojem pełnej rozdzielności majątkowej.
Istnieje jednak także możliwość zastąpienia w drodze intercyzy wspólności majątkowej umownym ustrojem rozszerzonej wspólności majątkowej, ograniczonej wspólności majątkowej lub rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. To oznacza, że w intercyzie małżonkowie mogą dowolnie określić, jakie części majątku należą do majątku osobistego każdego z nich, a które do majątku wspólnego 💵. Między innymi dlatego intercyza jest ważnym narzędziem, w którym oboje małżonków zyskuje pewność prawno-finansową, zwłaszcza w przypadku nieoczekiwanych sytuacji.
Polskie prawo reguluje sprawy majątkowe małżonków, którzy nie zawierają intercyzy, w ten sposób, że już od chwili zawarcia przez nich związku małżeńskiego, łączy ich z mocy ustawy wspólność majątkowa. Aby ją znieść całkowicie jeszcze przed zawarciem małżeństwa, najpóźniej na dzień przed ślubem narzeczeni powinni odwiedzić notariusza i spisać intercyzę wprowadzającą pełną rozdzielność majątkową.
Dokument w formie aktu notarialnego poświadczający zawarcie intercyzy nabierze mocy prawnej w dniu ślubu. Jeśli ślub nie doszedłby do skutku – intercyza nie wywoła żadnych skutków prawnych.
Czy intercyza ma na celu tylko ochronę majątku osobistego małżonków?
Celem intercyzy małżeńskiej jest odstąpienie od wspólności ustawowej. Dlatego małżonkowie określają w niej w sposób dobrowolny zasady czy i ewentualnie, w jakim zakresie posiadać będą jakieś składniki majątku wspólnego. Decydują, które przedmioty majątkowe należą do majątku wspólnego 💰, a które do majątku osobistego. Trzeba jednak pamiętać, że w systemie pełnej rozdzielności majątkowej nie istnieje majątek wspólny!
Po podpisaniu intercyzy wprowadzającej pełną rozdzielność majątkową każdy z sygnatariuszy w czasie trwania małżeństwa ma swój własny, odrębny majątek. To może przynieść zarówno korzyści, jak i pewne wyzwania. Dlatego, zanim podejmiecie ostateczną decyzję i podpiszecie porozumienie, dobre przemyślenie tej kwestii uchroni Was przed potencjalnymi konfliktami w przyszłości.
💡 Zobacz także: Urlop okolicznościowy – ile dni przysługuje ci ze względu na własny ślub lub ze względu na ślub dziecka?
Intercyza a dziedziczenie i alimenty
W życiu nie zawsze wszystko jest po naszej myśli. Zdarzają się też sytuacje, na które nie mamy wpływu. Intercyza małżeńska pod pewnymi względami daje bezpieczeństwo 🛟 na wypadek takich sytuacji. Między innymi nie wpływa ona na prawo dziedziczenia po małżonku ani ewentualne alimenty.
W przypadku śmierci małżonka, intercyza jakiegokolwiek rodzaju nie ma wpływu na prawo do dziedziczenia majątku. Podobnie, w przypadku rozwodu, zasady dotyczące alimentów na dzieci czy na małżonka nie zmieniają się wobec faktu zawarcia intercyzy. W takich wypadkach decydujące są zawsze orzeczenia podejmowane przez sąd. A ten podejmuje je, biorąc pod uwagę dobro dzieci ich uzasadnione potrzeby oraz sytuację finansową każdej ze stron.
Dlatego intercyza małżeńska to narzędzie pomocnicze. Ma przede wszystkim wspierać regulowanie kwestii majątkowych 💵 pomiędzy samymi małżonkami podczas trwania małżeństwa.
W świetle prawa intercyza daje możliwość, aby małżeństwo mogło mieć, rozdzielność majątkową, rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków, wspólność ustawową ograniczoną, lub wspólność ustawową rozszerzoną na przedmioty, które nie wchodzą na mocy prawa do wspólności majątkowej.
Intercyza przedmałżeńska — chroni majątek jednego z małżonków też po ślubie?
Intercyza przedmałżeńska wprowadzająca pełną rozdzielność majątkową to dokument, który reguluje kwestie majątkowe między partnerami po ślubie, ze skutkiem od daty ślubu. Zgodnie z artykułem 51 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli rozdzielność ustanowiono przed zawarciem związku, każdy z małżonków zachowuje majątek nabyty przed ślubem i nabyty później.
Takie podejście do kwestii majątku osobistego zabezpiecza 🛟 przede wszystkim osoby, które posiadają znaczny majątek przed zawarciem związku małżeńskiego. Sprawia też, że przedmioty majątkowe uzyskane przez jednego z małżonków w trakcie trwania małżeństwa z mocy prawa nie trafiają do majątku wspólnego.
Dlatego intercyza sprawia, że majątek osobisty jest maksymalnie chroniony. Pozostanie on własnością danego małżonka, bez względu na ewentualne problemy małżeńskie. To z kolei daje poczucie bezpieczeństwa chociażby w przypadku rozwodu.
💡 Zobacz także: Prezent ślubny a podatek od darowizny – ile wynosi i czy go płacić?
Intercyza po ślubie — bilans zysków i strat
Intercyza, którą małżonkowie zawierają po ślubie, podobnie jak ta podpisana przed ślubem, pomaga uregulować kwestie majątkowe między małżonkami. Można ją zawrzeć w każdym momencie trwania związku. Osoby decydują się na takie rozwiązanie, głównie z powodu bezpieczeństwa i ochrony określonych składników majątkowych dotychczas nabytych. Szczególnie gdy pojawiają się znaczące nierówności majątkowe między małżonkami, na przykład z powodu innej działalności zarobkowej każdego z małżonków.
Warto mieć na uwadze, że intercyza po ślubie może, co do zasady, zabezpieczyć interesy każdego z małżonków na wypadek wystąpienia niespodziewanych zdarzeń, takich jak potencjalne zadłużenie się jednego z partnerów. Jest to forma zabezpieczenia przed utratą majątku wspólnego małżonków.
Intercyza — wady i zalety
Intercyza po ślubie ma oczywiście zarówno wady, jak i zalety. Przed podjęciem decyzji o intercyzie, koniecznie warto skonsultować się z prawnikiem 📖.
Oto, kiedy odrębność majątkowa może być korzystna:
- Gdy istnieje prawdopodobieństwo, że małżonek będzie mógł mieć problemy finansowe i nie będzie mógł regulować zobowiązań finansowych na bieżąco,
- gdy jedno ze współmałżonków jest nieuczciwe wobec drugiego (np. zalega z opłacaniem podatków, rat),
- masz uporządkowaną sytuację finansową – nawet gdy dojdzie do rozstania, nie będzie kłótni o majątek,
- twój majątek jest zabezpieczony w przypadku bankructwa lub długów współmałżonka.
Oto, kiedy intercyza może być niekorzystna:
- posiadając odrębność majątkową, małżonkowie muszą rozliczać się samodzielnie przed urzędem skarbowym,
- gdy małżeństwo chce wziąć kredyt, małżonkowie pozostający we wspólności ustawowej mają większą zdolność kredytową,
- jeśli stracisz pracę, możesz na równych prawach korzystać z zarobku męża/żony.
💡 Zobacz także: Prezenty ślubne dla gości i nie tylko – katalog pełen ciekawych pomysłów!
Rozdzielność majątkowa po ślubie
Brak intercyzy przed zawarciem związku małżeńskiego nie hamuje możliwości zmiany stosunków majątkowych małżonków. Taką zmianę można nanieść także w trakcie trwania małżeństwa – wówczas nazywa się to także zniesieniem wspólności majątkowej ustawowej. Taka decyzja powoduje, że powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa i jest obowiązująca od momentu podpisania umowy małżeńskiej.
W wypadku gdy małżonkowie zdecydują się ustanowić rozdzielność majątkową, każdy z nich zachowuje te składniki majątku, które przypadły mu w drodze podziału majątku wspólnego. Od momentu zawarcia umowy małżeńskiej wszystkie składniki majątkowe nabyte przez małżonków stanowią ich oddzielną własność. Każdy z małżonków dowolnie dysponuje swoim majątkiem i sam też odpowiada przed wierzycielami za zobowiązania. Oprócz całkowitej rozdzielności można ustawową wspólność majątkową rozszerzyć na majątek osobisty nabyty przed zawarciem małżeństwa. Można ją też ograniczyć, wyłączając ze wspólności pewne przedmioty majątkowe. Mogą to być np. nieruchomości czy pojazdy.
Zawierając intercyzę, małżonkowie mogą zdecydować się na jeden z ustrojów majątkowych:
- ograniczona wspólność majątkowa,
- rozszerzona wspólność majątkowa,
- rozdzielność majątkowa,
- rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków.
Wspólnota majątkowa — wszystko jest wspólne?
Najczęściej w małżeństwach spotykamy się z modelem wspólności ustawowej. Powstaje ona z chwilą zawarcia małżeństwa, jeżeli małżonkowie nie postanowili inaczej, czyli nie zawarli intercyzy mówiącej m.in. o rozdzielności majątkowej. Wspólnota majątkowa po ślubie oznacza, że wszystko, co zostało nabyte w trakcie małżeństwa, należy do obojga małżonków. Nie ma znaczenia, np. kto jest wpisany do dowodu rejestracyjnego samochodu, przedmioty majątkowe należą do obojga.
Przedmioty poza wspólnotą majątkową
Wspólnota majątkowa powstaje z mocy prawa. Jednak istnieją pewne przedmioty, które nie wchodzą w jej skład. Należą do nich zgodnie z art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego m.in.:
- przedmioty otrzymane w drodze spadku czy darowizny,
- rzeczy nabyte przed wstąpieniem w związek małżeński,
- przedmioty służące zaspokajaniu osobistych potrzeb, np. Ubrania, wózek inwalidzki.
Warto także wiedzieć, że wspólność ustawową można w drodze umowy małżeńskiej rozszerzyć lub ograniczyć. Zakres zależy od podejścia osobistego każdego z małżonków. Rozszerzając zakres majątku wspólnego, małżonkowie mogą nim objąć na przykład dobra nabyte przed zawarciem małżeństwa. Z kolei ograniczenie składu majątku wspólnego do konkretnych zasobów lub aktywów może zapewnić większą ochronę.
Wspólność majątkowa oznacza nie tylko wspólność praw, ale także i obowiązków. Oznacza to, że jeżeli dłużnikiem jest któryś ze współmałżonków, to jego wierzyciel może, z wyłączeniem określonych przepisami sytuacji szczególnych, domagać się zaspokojenia z majątku wspólnego, a więc spłaty długu.
Wspólność majątkowa, a rozwód i separacja
Wspólność ustawowa ustaje z mocy prawa przede wszystkim z chwilą orzeczenia rozwodu lub separacji, a także w razie ubezwłasnowolnienia jednego ze współmałżonków lub jego upadłości oraz ustanowienia przez sąd przymusowej rozdzielności majątkowej. Nie oznacza to jednak, że koniecznie małżonkowie muszą się rozstać, aby inaczej uregulować swoje kwestie finansowe. Wspólnota majątkowa może ustać także w trakcie małżeństwa. W takim wypadku konieczne jest jednak zawarcie przez małżonków intercyzy w wybranym przez nich momencie.
Jeżeli istnieje wspólność ustawowa, to żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku w czasie jej trwania. Oznacza to, że małżonkowie mogą swobodnie dysponować wspólnym majątkiem, jednak z pewnymi ograniczeniami. Mogą jedynie dysponować majątkiem w granicach tzw. zwykłego zarządu. Nie mogą natomiast samodzielnie dokonywać czynności przekraczających granice zwykłego zarządu. Co to oznacza? Na przykład gdy posiadają samochód, to mają równe prawa do użytkowania samochodu, ale do sprzedaży auta potrzebna jest zgoda obojga.
*Ten tekst ma charakter informacyjny.
Przed podjęciem decyzji o intercyzie, warto skonsultować się z prawnikiem.
Oceń artykuł!
Patrycja Guzik
