Zadbaj o licencję ZAiKS przed weselem – prawa autorskie i pokrewne

Kwestii praw autorskich i pokrewnych, jeśli organizujemy wesele, nie powinniśmy lekceważyć. ZAiKS na wesele to sprawa, którą warto zająć się ze znacznym wyprzedzeniem, aby nie okazało się, że w ferworze ślubnych przygotowań zawarcie odpowiedniej licencji umknie gdzieś naszej uwadze. Co trzeba wiedzieć o opłacie dla ZAiKSu? Przeczytajcie w artykule! 

Muzyka na ślub 🎶 i wesele to jeden z najważniejszych elementów przygotowań przed tym najważniejszym dniem w życiu. Niezależnie od tego, czy Wasz wybór padł na zespoły weselne, czy zamierzacie wynająć DJ’a, musicie wiedzieć czym jest ZaiKS, kto powinien zapłacić opłatę dla Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych oraz jakie są konsekwencje niedopełnienia tego obowiązku.

Co to jest ZAiKS?

ZAiKS  to Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych. To największa w Polsce organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi zrzeszająca kompozytorów, autorów tekstów, scenarzystów, choreografów i wielu innych twórców z różnych dziedzin sztuki. 

ZAiKS w imieniu twórcy udziela licencji na korzystanie z utworów, a zebrane w ten sposób wynagrodzenia tzw. tantiemy odpowiednio rozdziela i następnie wypłaca twórcom. Opłata 💰 wpłacana powszechnie mówiąc “do ZAiKSu” wynika tym samym z ochrony praw twórców i kompozytorów określonych utworów. 

Kto powinien zawrzeć umowę z ZAiKSem? 

Zobowiązana jest do tego każda osoba rozpoczynająca działalność związaną z wykorzystaniem utworów na przykład:

• organizując imprezy;
• prowadząc działalność handlową lub usługową;
• wykorzystując utwory w Internecie;
• wykorzystując utwory w filmie lub reportażu. 

ZAiKS a wesele

Często pary młode 👰🤵, organizujące swój wielki dzień, zastanawiają się czym wesele różni od innych przyjęć rodzinnych i czy  zawarcie umowy licencyjnej jest tak naprawdę konieczne. Otóż – tak, podczas planowania wesela niezbędne jest wniesienie opłat dla ZAiKSu. Dlaczego? Przede wszystkim dlatego, że przyjęcie zazwyczaj organizowane jest w salach, hotelach i domach weselnych, nie zaś we własnym domu czy ogrodzie i zazwyczaj impreza taka gromadzi znacznie więcej osób (często nawet setki). Poza tym DJ lub zespół weselny za prowadzenie zabawy pobiera określoną opłatę, a więc czerpie z wesela korzyść finansową 💸. Przyjęcie weselne  należy zatem do innej kategorii eventów niż przyjęcie towarzyskie, a co się z tym wiąże umowa z ZAiKSem jest w tym przypadku konieczna. 

Kto płaci ZAiKS za wesele?

Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie określa w sposób precyzyjny, kto jest zobowiązany do wniesienia opłat z tytułu honorariów autorskich. Tym samym daje uprawnionym (ZAiKS) prawo do ubiegania się o wynagrodzenie, zarówno od właściciela sali wynajmowanej na ten cel, zespołu muzycznego wykonującego utwory na weselu, jak i od samych nowożeńców (ale oczywiście tylko od jednego, a nie od wszystkich tych podmiotów równocześnie). 

Jednak najczęściej to właśnie na organizatorach imprezy (w przypadku wesela jest to para młoda👰🤵) spoczywa obowiązek wniesienia opłaty do ZAiKSu. W pierwszej kolejności jednak, zanim zdecydujecie się wliczyć ZAiKS w koszty wesela, porozmawiajcie z managerem sali weselnej czy nie obiekt nie posiada stałej licencji w ZAiKSie. Jeśli tak, nie musicie ponosić żadnych dodatkowych opłat. 

W sytuacji, kiedy sala weselna nie ma podpisanej takiej umowy kolejnym krokiem z Waszej strony powinien być kontakt z zespołem lub DJ-em, który zagra na weselu. Często zdarza się, że artyści umożliwiają w Waszym imieniu opłacenie kosztów ZAiKSu, wliczając tę opłatę w całościowy koszt usługi. 

ZAiKS i nie tylko…

W Polsce właściciele praw do muzyki są reprezentowani przez cztery odrębne organizacje 📀, co wiąże się koniecznością zawarcia z nim osobnych umów i uiszczenia określonych opłat, w zależności od tego, jaką grupę artystów reprezentuje konkretna Organizacja Zbiorowego Zarządu prawami autorskimi i tak oprócz ZAiKSu, który reprezentuje interesy twórców i kompzytorów wyróżnia się również: 

• ZPAV – Związek Producentów Audio-Video reprezentuje prawa producentów audio i video.
• Związek Artystów Wykonawców STOART reprezentuje wykonawców;
• SAWP – Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Muzyczno-słownych również reprezentuje wykonawców, ale innych niż ci, których chroni STOART 

Ile kosztuje ZAiKS?

Opłata za wesele do ZAiKS to kwestia indywidualna. Za chwilę podpowiemy, jak sprawdzić, jaka będzie jej kwota. Musicie pamiętać, że ostatecznie „cena” ZAiKS będzie uzależniona między innymi od tego, jakie jest honorarium, którego wymaga wynajęty przez Was zespół weselny lub DJ. Zazwyczaj koszt ZAiKS oscyluje w granicach kilkuset złotych 💵. W tym miejscu musimy Was uczulić jeszcze na jedno – opłaty ZAiKS to nie jedyne, jakie być może trzeba ponieść w związku z organizacją przyjęcia weselnego.

Jeżeli zamiast zespołu wybieracie DJ’a, poza ZAiKS’em konieczne jest zgłoszenie również do ZPAV (Związek Producentów Audio-Video), STOART (Związek Stowarzyszeń Artystów Wykonawców) i SAWP (Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych). Tyczy się to również sytuacji, w której zespół weselny na przykład odtwarza muzykę z płyt, co jest częstą praktyką w przerwach od grania „na żywo”. 

ZAiKS i wesele: kalkulator opłaty

Jeżeli opłacenie ZAiKS „na” wesele będzie leżało po Waszej stronie, kwotę do zapłacenia możesz sprawdzić za pomocą specjalnego kalkulatora, który jest udostępniony na oficjalnej stronie związku. Wystarczy, że podacie wymagane dane (rodzaj imprezy, na ile osób przyjęcie jest zaplanowane, jakie jest wynagrodzenie zespołu lub DJ’a itp.) i szybko obliczycie sumę opłaty.

Radzimy nie czekać z tym na ostatnią chwilę. Mając pewność, że to jednak Wy będziecie zobowiązani do uiszczenia opłaty, lepiej wcześniej wiedzieć, ile kosztuje ZAiKS na wesele, żeby móc uwzględnić opłatę w weselnym budżecie. Organizacja przyjęcia wiąże się zazwyczaj z dużymi wydatkami, dlatego trzeba je skrupulatnie kontrolować, żeby później po prostu nie borykać się z problemami finansowymi. 

Kiedy nie trzeba płacić ZAiKS?

Wiecie już, że cenę ZAiKS na wesele musicie sprawdzić indywidualnie, ale czy są sytuacje, w których opłata nie musi być uiszczana? Tak, ale jeżeli organizujecie „pełnoprawne” przyjęcie prawdopodobnie nie będą one dotyczyły Waszego przypadku. Opłata ZAiKS na weselu nie będzie wymagana, jeżeli na przyjęciu jest odtwarzana wyłącznie muzyka 🎵 zwolniona z opłat. Taka opcja jest jednak raczej zarezerwowana dla tych par, które decydują się wyłącznie na obiad weselny i potrzebują utworów do odtwarzania „w tle”. 

Gdzie zapłacić ZAiKS za wesele?

Mamy dla Was dobrą wiadomość – złożenie wniosku do ZAiKS 📄, podobnie jak późniejsze uiszczenie wymaganej opłaty jest możliwe online. Cala procedura jest bardzo prosta i nie zajmuje dużo czasu, co w ferworze przedślubnych przygotowań ma kluczowe znaczenie. Zwróćcie jednak uwagę na to, żeby dopełnić tego obowiązku z odpowiednim wyprzedzeniem. Nie odkładajcie wysyłki wniosku na ostatnią chwilę ⌛. 

Jakie kary grożą za niepłacenie ZAiKSu?

Nie zapominajcie, że jeżeli zapłacenie ZAiKS jest Waszym obowiązkiem, grożą Wam konkretne konsekwencje za jego niedopełnienie. Kontrola podczas wesela to ostatnie o czym marzycie, prawda? No właśnie! Jeżeli organizatorem Waszego wesela (zgodnie z prawną definicją) jest restauracja, dom weselny itp. i to on wynajmuje zespół lub DJ’a, opłata dla ZAiKS i innych organizacji jest po stronie lokalu. To jednak bardzo rzadki wypadek. Najczęściej to młoda para występuję w roli organizatorów, oddzielnie wynajmując salę, zespół lub DJ’a i to na ich barkach spoczywa obowiązek uiszczenia wymaganych opłat. 

Brak zawarcia umowy licencyjnej i nieopłacenie ZAiKSu niesie za sobą nieprzyjemne konsekwencje. Przede wszystkim może wiązać się z postępowaniem sądowym, a co za tym idzie koniecznością opłacenia licencji nawet w podwójnej wysokości. Oprócz tego nieposiadanie licencji może skutkować również postępowaniem karnym, które w rezultacie prowadzi do grzywny, a nawet pozbawienia wolności. 

Podsumowanie tego artykułu

• Kto płaci opłatę dla ZAiKS?

  Zgodnie z prawem opłatę musi uiścić organizator, czyli najczęściej młoda para 👰🤵. Możliwe jednak, że zrobi to za Was zespół weselny, DJ lub sala, w której odbędzie się przyjęcie, dlatego najpierw zapytajcie menedżera obiektu czy ma wykupioną licencję, a jeżeli nie, zgłoście się z tym tematem do przedstawiciela zespołu lub DJ’a. Niektóre zespoły lub osoby oferujące usługi DJ uwzględniają opłatę w swoim honorarium 💰.

• Ile wynosi opłata dla ZAiKS?

  To kwestia indywidualna, uzależniona między innymi od honorarium, które pobiera zespół weselny 🎸 lub DJ 🎤. Wysokość wymaganej kwoty możecie sprawdzić za pomocą kalkulatora umieszczonego na stronie www ZAiKS’u.

• Gdzie należy zapłacić ZAiKS?

  Zarówno złożenie wniosku 📄, jak również uiszczenie wymaganej opłaty możliwe jest online, co stanowi duże udogodnienie dla Par Młodych, które przed ślubem zwykle mają całkiem sporo innych obowiązków.

• Co jeżeli nie zapłacicie ZAiKS’u?

  W takim przypadku grożą Wam konkretne konsekwencje prawne i finansowe, dlatego zdecydowanie musicie pamiętać o dopełnieniu tego obowiązku 😊.